Nie ma wątpliwości, że przyszłość wiąże się z nową technologią oświetlenia opartą na diodach elektroluminescencyjnych (LED). Na sukces tej technologii składają się potencjalne parametry techniczne, możliwość sterowania, potencjał zużycia energii i różnorodność tworzenia indywidualnych rozwiązań oświetleniowych, ograniczona jedynie wyobraźnią projektanta. Mimo szybkiego tempa udoskonalania technologii LED jest ona ciągle w fazie rozwoju. Wymaga to od producentów znacznych inwestycji w B+R lub w zakup licencji, dlatego wyroby LED są jeszcze stosunkowo kosztowne. Problem powstaje wtedy, jeśli za ceną nie stoją odpowiednio przetestowane rozwiązania. Na rynku funkcjonuje ogromna różnorodność produktów LED, są takie, które opierają się na przebadanych i sprawdzonych rozwiązaniach, ale duża ilość wyrobów nie spełnia minimalnych wymagań, pomimo deklaracji wysokich parametrów technicznych składanych przez oferentów. Rozczarowanie klientów, którzy zakupili takie produkty prowadzi do odrzucenia tej obiecującej technologii, a w konsekwencji do niezrealizowania korzyści ze stosowania innowacyjnego oświetlenia LED. Oszukiwani są konsumenci, a gospodarka kraju traci możliwość poprawy bilansu energetycznego oraz szansę rozwoju, jaką stwarza wzrost konkurencyjności krajowych przedsiębiorców na rynkach Europy i świata. Mając powyższe na uwadze przemysł oświetleniowy sformułował podstawowe warunki, którym powinny odpowiadać wyroby oświetlenia LED:

KRYTERIUM BEZPIECZEŃSTWA I WYMAGANIA OGÓLNE

- Standardy dotyczące wymagań ogólnych i bezpieczeństwa są wdrożone w krajach Unii Europejskiej zgodnie z dyrektywą niskonapięciową Nr 2006/95/WE (LVD).
- Normy Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej (IEC) oraz Normy Europejskie (EN) zostały uzupełnione o standardy bezpieczeństwa dla stateczników LED, lamp LED oraz modułów LED.
- Tworzenie norm bezpieczeństwa dla produktów LED w chwili obecnej jest prawie zakończone.
- Zgodność wyrobu jest potwierdzana deklaracją producenta oraz znakiem CE umieszczanym na produktach.


WYMAGANIA FUNKCJONALE

- Wymagania funkcjonalne dla produktów LED są określane w normach IEC (EN). Minimalne wymogi nie są określone jako bezwzględne, ale w postaci definicji:

         ► znaczących składników wydajności
         ► metod pomiaru dla każdego składnika wydajności
         ► dopuszczalnej tolerancji dla każdego składnika

- Nowa technologia wytwarzania światła w oparciu o diody LED wymaga opracowania nowych norm dla lamp LED i modułów LED. Sprawą pierwszorzędnej wagi jest, aby powstające normy były jak najszybciej stosowane. Stąd są one publikowane jako powszechnie dostępne specyfikacje techniczne (procedura PAS). Równolegle oficjalna norma IEC jest kierowana do opracowania wg formalnej i czasochłonnej procedury.

WYKAZ NORM DLA PRODUKTÓW LED

- Wykaz aktualny na lipiec 2011r <zobacz>
- Aktualność norm do sprawdzenia na stronach: www.cenelec.com   www.cen.eu   www.iec.ch
     

BEZPIECZEŃSTWO FOTOBIOLOGICZNE

- Poza bezpieczeństwem elektrycznym, produkty oświetlenia LED muszą być zgodne z normą EN/IEC 62471, która zawiera wymogi w zakresie oddziaływania produktów oświetleniowych na oko ludzkie i skórę. Norma ta określa limity parametrów oraz podstawę klasyfikacji produktów pod kątem oddziaływania emitowanego przez nich światła na oko i skórę człowieka. Normy te weszły w zakres dyrektywy niskonapięciowej, co oznacza, że zgodność produktów z tą normą musi być potwierdzana poprzez znak CE. Polecana publikacja "Bezpieczeństwo optyczne LED"
     

WYMAGANIA EKOPROJEKTU

- W ramach dyrektywy UE Nr 2009/25/WE dotyczącej ekoprojektowania produktów wykorzystujących energię ustalane są wymogi dla produktów oświetleniowych. Dotychczas wdrożone zostały rozporządzenia Komisji Europejskiej: Nr 244/2009 dotyczące produktów stosowanych w gospodarstwach domowych, Nr 245/2009 dotyczące produktów do stosowania w sektorze instytucjonalnym, Nr.1194/2012 dotyczące lamp kierunkowych, lamp z diodami elektroluminescencyjnymi i powiązanego wyposażenia. W odniesieniu do lamp LED przepisy Rozporządzenia 244/2009 określają minimalne wartości strumienia świetlnego w odniesieniu do równoważnych żarówek., Rozporządzenie nr 1194/2012 wyznacza szczegółowe kryteria efektywności energetycznej oraz wymogi funkcjonalności dla lamp LED, takie jak trwałość, oddawanie barw itd., oraz wymogi dla modułów LED i stateczników LED <pobierz_plik>
- Spełnienie wymogów w zakresie ekoprojektowania stanowi warunek oznakowania wyrobu znakiem CE upoważniającym do wprowadzenia produktu na rynki Unii Europejskiej.
     

PRZEPISY SĄ POWIĄZANE

- W celu potwierdzenia zgodności produktów z wymogami ekoprojektowania, określonymi w rozporządzeniach Komisji Europejskiej, muszą być ustalone metody pomiarowe. Normy IEC (EN) w zakresie wydajności energetycznej definiują metody testowania, pomiarów oraz dopuszczalnych tolerancji dla każdego składnika wpływającego na wydajność. Umożliwia to skuteczne wykonanie testów zgodności. Rozpoczęto prace nad opracowaniem nowych standardów IEC(EN) w zakresie wymogów ekoprojektowania dla lamp, modułów i stateczników LED ujętych w Rozporządzeniu Nr. 1194/2012. Wcześniejsza informacja jest przekazywana w procedurze PAS. Przemysł europejski podkreśla konieczność stosowania jednolitych w całej Unii Europejskiej metod testowania oświetlenia LED, w celu uzyskania przejrzystych metod postępowania dla wszystkich zaangażowanych stron oraz porównywalności jakości produktów.

WEWNĘTRZNE PRZEPISY KRAJÓW CZŁONKOWSKICH

- Kraje członkowskie UE mają prawo do wprowadzenia na swoim terenie dodatkowych wymagań( ponad przepisy UE) dla produktów biorących udział w dobrowolnych programach, których celem jest poprawa efektywności energetycznej. Uczestnicy takich programów w zamian za zobowiązania w zakresie oszczędności energii korzystają z różnych narzędzi wsparcia, np. jak ulgi podatkowe, subsydia itp. Przemysł oświetleniowy zdecydowanie zaleca, aby w takich przypadkach były stosowane jednolite dla wszystkich krajów UE metody oceny wyrobów w odniesieniu do wszystkich rodzajów wymogów związanych z produktami LED. Odnoszą się one do wymagań związanych z:
        ► obowiązkowymi minimalnymi wymogami warunkującymi wprowadzenie produktu na rynek UE,
        ► dodatkowymi wymogami, dobrowolnie akceptowanymi, od spełnienia, których uzależniony jest udział w programie
         realizowanym lokalnie,
        ►dodatkowymi wymogami, w związku z udziałem w dobrowolnych programach poza Europą, np. Energy Star w USA
     

KONIECZNOŚĆ SKUTECZNEGO NADZORU RYNKOWEGO

- Od czasu, kiedy zgodność produktów z obowiązującymi wymogami oparta jest na deklaracji producenta oraz na znakowaniu CE, prawidłowe funkcjonowanie i rozwój rynku zależy od skuteczności nadzoru rynkowego. Rolą kontroli rynkowej jest zapewnienie warunków równej konkurencji dla wszystkich uczestników rynku. Nieuczciwa konkurencja niszczy wiarygodnych producentów i w konsekwencji działa przeciwko konsumentom. Szczególne zagrożenie nieuczciwą konkurencja dotyczy rozwijającego się rynku oświetlenia LED, gdzie nowa generacja produktów może pojawiać się nawet co 6 miesięcy. Brak kontroli rynkowej lub jej nieskuteczność zachęca nieuczciwych producentów i importerów do czerpania korzyści ze sprzedaży produktów niespełniających wymagań i zaprzepaszcza szanse wszechstronnego rozwoju, jakie stwarza technologia oświetlenia LED.